Markdown

Markdown: Yalın metin ile biçimleme

Bir önceki yazımda yeni hedefimden bahsetmiştim. Bunu da Markdown destekli Ulysses yazılımını kullanarak gerçekleştirmeye çalışıyorum. Önceki yazıda da bol bol Markdown’dan bahsetmiştim. Peki ama nedir bu Markdown?

John Gruber tarafından geliştirilen Markdown’ı önce kendi kelimeleriyle öğrenelim;

Markdown web için yazı yazanlara yönelik, metni HTML’e dönüştüren bir araçtır. Kolay okunabilen, kolay yazılabilen, yalın metin biçiminde yazmanıza olanak sağlar, daha sonra da bu metni yapısal olarak geçerli XHTML’e (ya da HTML) çevirir.

Temel olarak Notepad vb. yalın metin düzenleyicilerde, metin biçimlendirmelerini basit kodlamalarla yapabileceğiniz bir biçimlendirme dili. İngilizcede bu dillere genel olarak Markup dendiğinden, geliştiricisi esprili bir şekilde Markdown ismini uygun görmüş.

Örneğin birinci seviye bir başlık oluşturmak isterseniz, aşağıdaki gibi yazmanız yeterli;

Birinci seviye başlık
=====================

ya da

# Birinci seviye başlık

Bu şekilde yazdığınız yalın metin, işlendiğinde aşağıdaki çıktıyı üretiyor;

Birinci seviye başlık

Örneğin bir metni kalın yapmak için metnin başına ve sonuna iki adet yıldız: **kalın**, italik yapmak için başına ve sonuna bir adet yıldız: *italik* koymak gerekiyor. Yeni bir satırda yıldız ya da tire işareti koyup bir boşluk bırakıp devam ettiğinizde madde imleri oluşturuyorsunuz.

Daha iyi anlaşılabilmesi için ufak bir paragraf eklemek daha uygun olacak sanırım. Aşağıda Otostopçunun Galaksi Rehberi kitabının tanıtımını Markdown ile biçimlendirilmiş ve bu biçimlendirme sonucu oluşmuş çıktıları bulabilirsiniz.

# Otostopçunun Galaksi Rehberi

Bilimkurgu yazının benzersiz ismi **Douglas Adams**'ın neredeyse dünyanın tüm dillerine çevrilmiş dizisi *Otostopçunun Galaksi Rehberi* BBC'de radyo oyunu olarak yayınlanışının ardından büyük bir okur kitlesine ulaşarak popülerliğini asla yitirmeyecek bir kült haline geliyordu.

## Konusu

> Galaksinin haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşesinde, gözlerden uzak bir güneşin yörüngesinde, tamamıyla önemsiz küçük bir gezegen döner. Gezegenin maymundan gelen halkı genellikle mutsuzdu. Ağaçlardan inmekle büyük hata yaptıklarını düşünenlerin sayısı gün geçtikçe artıyordu. Bazıları ağaçlara çıkmanın bile hamle olduğunu ve okyanuslardan asla ayrılmamış olmaları gerektiğini söylüyordu. Sonra adamın birinin, sırf değişiklik olsun diye bundan böyle halka nazik davranmanın ne kadar iyi olacağını dile getirdiği için bir ağaca çivilenmesinden yaklaşık iki bin yıl sonra, bir perşembe günü, o önemsiz gezegen bir kestirme yol uğruna yok olup gidecekti. Ama bilinmeyen gerçek şuydu ki gezegenin yaratılış amacı yalnızca Nihai Soruya cevap bulmak için yapılan bir deneydi...

Serinin diğer kitapları:

* Otostopçunun Galaksi Rehberi
* Evrenin Sonundaki Restoran
* Hayat, Evren ve Her Şey
* Elveda ve Bütün O Balıklar İçin Teşekkürler
* Çoğunlukla Zararsız
* Kuşkucu Somon
* Ve bir şey daha

Çıktısı:

Otostopçunun Galaksi Rehberi

Bilimkurgu yazının benzersiz ismi Douglas Adams‘ın neredeyse dünyanın tüm dillerine çevrilmiş dizisi Otostopçunun Galaksi Rehberi BBC’de radyo oyunu olarak yayınlanışının ardından büyük bir okur kitlesine ulaşarak popülerliğini asla yitirmeyecek bir kült haline geliyordu.

Konusu

Galaksinin haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşesinde, gözlerden uzak bir güneşin yörüngesinde, tamamıyla önemsiz küçük bir gezegen döner. Gezegenin maymundan gelen halkı genellikle mutsuzdu. Ağaçlardan inmekle büyük hata yaptıklarını düşünenlerin sayısı gün geçtikçe artıyordu. Bazıları ağaçlara çıkmanın bile hamle olduğunu ve okyanuslardan asla ayrılmamış olmaları gerektiğini söylüyordu. Sonra adamın birinin, sırf değişiklik olsun diye bundan böyle halka nazik davranmanın ne kadar iyi olacağını dile getirdiği için bir ağaca çivilenmesinden yaklaşık iki bin yıl sonra, bir perşembe günü, o önemsiz gezegen bir kestirme yol uğruna yok olup gidecekti. Ama bilinmeyen gerçek şuydu ki gezegenin yaratılış amacı yalnızca Nihai Soruya cevap bulmak için yapılan bir deneydi…

Serinin diğer kitapları:

  • Otostopçunun Galaksi Rehberi
  • Evrenin Sonundaki Restoran
  • Hayat, Evren ve Her Şey
  • Elveda ve Bütün O Balıklar İçin Teşekkürler
  • Çoğunlukla Zararsız
  • Kuşkucu Somon
  • Ve bir şey daha

Öğrenmenin en iyi yolunun kişisel deneyim olduğuna inana birisi olarak sizi hemen kendiniz deneyimleyebileceğiniz ve beğenirseniz kullanmaya devam edebileceğiniz bir kaç servise yönlendireyim. Aşağıdaki listede tarayıcınızda çalışan ve bunun ötesinde başka becerileri de olan çeşitli düzenleyiciler bulabilirsiniz. (Benim en beğendiğim StackEdit)

  • Dingus: John Gruber’in Markdown düzenleyicisi. Gerçek zamanlı çalışmadığı için diğerlerine göre zayıf kalıyor fakat geliştirici olmasına hürmeten ilk sırada kendisine yer vermek istedim.
  • StackEdit: En beğendiğim çevrimiçi Markdown düzenleyicisi olduğu için ikinci sırada. Klasik Markdown’a göre daha fazla beceriye sahip (Bu konuya da birazdan geleceğim) olan bu düzenleyici açık kaynak kodlu bir proje olarak geliştiriliyor. Beğenirseniz destek olmaktan çekinmeyin.
  • Dillinger: Çalışmalarınızı Dropbox, Github, Medium, Google Drive ve One Drive’a kaydedebileceğiniz ya da HTML/PDF çıktı alabileceğiniz, ücretsiz bir düzenleyici. StackEdit olmasa kesin bunu önerirdim.
  • Draft: Araştırırken denk geldim, fakat denemek için bile üyelik isteyince kapısından döndüm. Ben incelerim diyorsanız, inceledikten sonra aşağıdaki yorum alanından görüşlerinizi paylaşırsanız sevinirim.

Bunların haricinde ücretli/ücretsiz masaüstü ya da mobil uygulamalar da mevcut. Şu an kullandığım Ulysses ücretli bir uygulama fakat Mou gibi ücretsiz ve başarılı uygulamalar da mevcut. Ücretli olmadan önce uzun süre Lightpaper kullanmıştım. Hiç denememiş olmama rağmen çokça ilgimi çeken Caret’i de pas geçmek istemem. Ben Mac kullandığım için bildiklerim ve önerilerim de hep bu platforma yönelik oldu. Siz şuradan kullandığınız platforma uygun bir tane seçebilirsiniz.

Markdown ilginizi çekti, kendinize bir düzenleyici de seçtiniz ve daha fazlasını öğrenmek istiyorsunuz. Sentaksa tam olarak hakim olmak ve neler yapabileceğinizi öğrenmek için John Gruber’in proje sayfasındaki Sentaks sekmesini inceleyebilirsiniz.

Markdown’ı olduğu gibi bırakmayıp üzerine eklemeler/geliştirmeler yapanlar da mevcut. Örneğin StackOverflow, soru, cevap ve yorum alanları için kendi ekledikleri özelliklerle beraber daha gelişmiş bir sistem kullanıyor. Site içi etiketleme, farklı yazılım dilleri için farklı şekillerde biçimlendirme vb. siteye özel bu özellikleri öğrenmek için ilgili yardım sayfasına başvurabilirsiniz. Benzer şekilde Github da “Github Flavored Markdown” ismini verdikleri özel bir yapı kullanıyor. Tablo desteği, emoji desteği gibi becerilerin yanı sıra site içi özelliklerin de kullanılabilmesini sağlamışlar. Github yardım sayfasından ya da şu makaleden daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Son olarak PHP geliştiricilerine yönelik Markdown Extra’dan bahsetmek istiyorum. Yapı olarak Markdown, konu <div>, <table>, <pre>, <p> gibi blok seviyesindeki elemanlara geldiğinde bazı kısıtlamalara sahip. Markdown Extra bu kısıtlamaları azaltarak daha geniş biçimlendirme imkanı sağlıyor. Özel nitelikler, tablolar, tanımlama listeleri ve alt bilgiler gibi yeni beceriler ile Markdown’ı genişletiyor. Kendi projelerinizde Markdown kullanıyorsanız ya da kullanmak istiyorsanız PHP Markdown ve Markdown Extra’ya bir göz atmanızda fayda var.

Bitirirken

Bu yazıda temel olarak Markdown nedir?, Markdown ile neler yapılabilir?, kullanılabilecek araçlar gibi konulara değinmeye çalıştım. Eklemek istediğiniz şeyler varsa lütfen aşağıdaki yorum alanını kullanmaktan çekinmeyin. Küçük bir not: yorum alanı Markdown destekliyor. ;)

“Markdown: Yalın metin ile biçimleme” için bir yorum

Yorumlar kapalı.